Σήμερα είναι μια ήμερα ιστορίας - μια ημέρα χαράς για τον Αμπελώνα - σαν σήμερα Απελευθερώθηκε ο Αμπελώνας απο τον Τούρκικο ζυγό...
Μια Ιστορική αναδρομή το τουρκικό Καζακλάρ
Το παλιό Καζακλάρ, που εξελίχθηκε στο σημερινό Αμπελώνα, ως οικισμός δημιουργήθηκε στα 1423 περίπου, τότε που οι Οθωμανοί Τούρκοι με αρχηγό το Μουράτ Β' είχαν επικρατήσει ολοκληρωτικά στη Θεσσαλία.
Είναι διαπιστωμένο ότι οι οικισμοί στην ευρύτερη περιοχή του Αμπελώνα εμφανίστηκαν συστηματικά στο προσκήνιο μετά την τουρκική κατάκτηση της Θεσσαλίας από τον Τουρκάν Μπέη. Αυτός ίδρυσε 12 οικισμούς- ανάμεσά τους και το Καζακλάρ- στην περιοχή από τα Τέμπη μέχρι τον Τύρναβο και εγκατέστησε 5-6 χιλιάδες γιουρούκους (νομάδες) εποίκους από το Ικόνιο της Μ. Ασίας. Οι έποικοι ονομάστηκαν «Κονιάροι» και τα χωριά «Κονιαροχώρια». Οι τούρκικες πηγές τούς ονομάζουν Γιουρούκους. Τα Κονιαροχώρια ήταν στρατιωτικές αποικίες και σκοπός τους ήταν να αντιστέκονται στο ντόπιο χριστιανικό πληθυσμό, εδραιώνοντας την τουρκική κατοχή. Οι Τούρκοι του Καζακλάρ ήταν περήφανοι για τον τόπο τους και τον θεωρούσαν μεγάλο σε έκταση όσο και την Κωνσταντινούπολη.
Το παλιό Καζακλάρ φημιζόταν και για την καλή ράτσα των γαϊδάρων, αχώριστων συντρόφων στην καθημερινή βιοπάλη. Έτσι επικράτησε και η γνωστή μέχρι τις μέρες μας έκφραση «Καζακλαριώτικο γομάρι».
Για την ετυμολογία του τοπωνυμίου «Καζακλάρ» διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις με πιθανότερη την προέλευσή του από το παλαιοσλαβικό kazaku ή το τουρκικό kazak που σημαίνουν, μεταξύ άλλων, τον αγένειο, τον ξυρισμένο άντρα. Για όλη τη μακρόχρονη περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, οι πληροφορίες για το Δήμο Αμπελώνα είναι περιορισμένες και αποσπασματικές.
Το ελληνικό Καζακλάρ
Οι συνεχείς αγώνες των Θεσσαλών οδήγησαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881. Οι Τούρκοι μικροϊδιοκτήτες κι ανάμεσα τους κι οι Κονιάροι άρχισαν να εκποιούν τις περιουσίες τους και να μεταναστεύουν ομαδικά στη Μ. Ασία, ενώ οι Τούρκοι τσιφλικάδες παραμένοντας καραδοκούσαν να ακριβοπουλήσουν τη γη τους. Και πράγματι, Έλληνες από πολλά μέρη άρχισαν να καταφθάνουν στις νέο - απελευθερωμένες περιοχές.
Ο πρώτος πληθυσμός του ελληνικού Καζακλάρ χωρίζεται, ανάλογα με το γεωγραφικό διαμέρισμα από το οποίο προέρχονται οι κάτοικοι, σε τέσσερα σύνολα:
Οι Θεσσαλοί
Από τα χωριά του Ολύμπου
Από τα χωριά της επαρχίας Ελασσόνας
Από τον Τύρναβο
Οι Δυτικομακεδόνες
Από το χωριό Μπουρμπουτσικό
Από διάφορα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας.
Οι Ηπειρώτες
Οι Πελοποννήσιοι (Αρκάδες)
Έτσι, με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, δημιουργήθηκε ένα κεφαλοχώρι με πληθυσμό 1038 κατοίκους. Στα χρόνια που ακολούθησαν η περιοχή παρουσιάζει μια «πανσπερμία» πληθυσμών, οι οποίοι πολλαπλασιάζονται με ραγδαίους ρυθμούς, ενώ σήμερα πια ο Αμπελώνας είναι μια σύγχρονη πόλη, λειτουργική και συνεχώς εξελισσόμενη, με ανεπτυγμένη εμπορική και πολιτιστική κίνηση, καλαίσθητο οικιστικό και φυσικό περιβάλλον και όμορφους χώρους αναψυχής.
Η μετονομασία του Καζακλάρ σε Αμπελώνα και η σφραγίδα της Κοινότητας.
Οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στον Αμπελώνα μετά το 1881 κράτησαν την τούρκικη ονομασία Καζακλάρ. Αυτό συνέβη ως το 1927, οπότε ο Νομάρχης της Λάρισας αποφασίζει τη μετονομασία. Με έγγραφό του κάλεσε τους δημοδιδασκάλους, τους επιστήμονες, τα διάφορα σωματεία και άλλους φορείς να προτείνουν ονόματα. Αυτοί φαίνεται ότι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του, γιατί την 1-2-1927 ο πρόεδρος της Κοινότητας και τα μέλη του Κ.Σ. συνεδρίασαν για το νέο όνομα του Καζακλάρ. Από τα δελτία - καταστάσεις με τα ονόματα που πρότειναν οι λόγιοι, όπως αποκαλούνται οι μορφωμένοι, το Κ.Σ. ξεχώρισε για έγκριση τις εξής ονομασίες:
1ον Καλλιθέα
2ον Καλλονή γιατί εκφράζουν την ομορφιά της φυσικής θέσης
3ον Αίγλη
4ον Αμπελών -> Λόγω της μεγάλης έκτασης που καταλαμβάνουν τα αμπέλια
5ον Νεάπολις -> Γιατί η κοινότητα αποτελούνταν από νέους κατοίκους, αποίκους απ' όλη την Ελλάδα
6ον Πτελέα ή Πτελεών -> Όνομα που συνδέεται με το φυσικό περιβάλλον, αφού υπήρχαν πολλά αυτοφυή καραγάτσια.
Εντύπωση προκαλεί, ωστόσο, το γεγονός ότι δεν προτάθηκε κάτι σχετικό με τη Φάλαννα, διότι ξέρουμε ότι παλιότερα οι ντόπιοι κάτοικοι διεκδικούσαν με επιμονή αυτή την ονομασία, όπως φαίνεται και στα σχετικά με τη σφραγίδα έγγραφα.
Το όνομα «Αμπελώνας» που επιλέχτηκε από την κεντρική διοίκηση έμελλε να ορίζει στο μέλλον την ιδιαίτερη πατρίδα μας.
Η πρώτη σφραγίδα της Κοινότητας παρίστανε μια φάλαινα, το κήτος που έβγαζε νερό! Γύρω από τη σφραγίδα έγραφε «Κοινότης Καζακλάρ». Μας κάνει εντύπωση αυτό και αναρωτιόμαστε: Ποια η σχέση ενός μικρού χωριού με το θαλάσσιο κήτος στη μέση του κάμπου; Προφανώς πρόκειται για σύγχυση. Οι Καζακλαριώτες νόμιζαν ότι η αρχαία Φάλαννα, της οποίας τα ερείπια βρίσκονταν στην περιοχή, πήρε αυτό το όνομα από το κήτος φάλαινα. Δεν πρέπει όμως αυτό να μας ξαφνιάζει, όταν αναλογιστούμε ότι την ίδια εποχή (1881) το Δημοτικό Συμβούλιο του Τυρνάβου πρότεινε ως έμβλημα της σφραγίδας τον Κένταυρο Χείρωνα, που δε σχετίζεται άμεσα με την περιοχή.
Τη σφραγίδα με τη φάλαινα τη συναντούμε και μετά το 1927, παρότι τη χρονιά αυτή αλλάζει η ονομασία του χωριού, μόνο που στη σφραγίδα, στη θέση του κύκλου που έγραφε «Κοινότης Καζακλάρ», γράφτηκε «Κοινότης Αμπελώνος» ενώ η φάλαινα παρέμεινε.
Είναι διαπιστωμένο ότι οι οικισμοί στην ευρύτερη περιοχή του Αμπελώνα εμφανίστηκαν συστηματικά στο προσκήνιο μετά την τουρκική κατάκτηση της Θεσσαλίας από τον Τουρκάν Μπέη. Αυτός ίδρυσε 12 οικισμούς- ανάμεσά τους και το Καζακλάρ- στην περιοχή από τα Τέμπη μέχρι τον Τύρναβο και εγκατέστησε 5-6 χιλιάδες γιουρούκους (νομάδες) εποίκους από το Ικόνιο της Μ. Ασίας. Οι έποικοι ονομάστηκαν «Κονιάροι» και τα χωριά «Κονιαροχώρια». Οι τούρκικες πηγές τούς ονομάζουν Γιουρούκους. Τα Κονιαροχώρια ήταν στρατιωτικές αποικίες και σκοπός τους ήταν να αντιστέκονται στο ντόπιο χριστιανικό πληθυσμό, εδραιώνοντας την τουρκική κατοχή. Οι Τούρκοι του Καζακλάρ ήταν περήφανοι για τον τόπο τους και τον θεωρούσαν μεγάλο σε έκταση όσο και την Κωνσταντινούπολη.
Το παλιό Καζακλάρ φημιζόταν και για την καλή ράτσα των γαϊδάρων, αχώριστων συντρόφων στην καθημερινή βιοπάλη. Έτσι επικράτησε και η γνωστή μέχρι τις μέρες μας έκφραση «Καζακλαριώτικο γομάρι».
Για την ετυμολογία του τοπωνυμίου «Καζακλάρ» διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις με πιθανότερη την προέλευσή του από το παλαιοσλαβικό kazaku ή το τουρκικό kazak που σημαίνουν, μεταξύ άλλων, τον αγένειο, τον ξυρισμένο άντρα. Για όλη τη μακρόχρονη περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, οι πληροφορίες για το Δήμο Αμπελώνα είναι περιορισμένες και αποσπασματικές.
Το ελληνικό Καζακλάρ
Οι συνεχείς αγώνες των Θεσσαλών οδήγησαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881. Οι Τούρκοι μικροϊδιοκτήτες κι ανάμεσα τους κι οι Κονιάροι άρχισαν να εκποιούν τις περιουσίες τους και να μεταναστεύουν ομαδικά στη Μ. Ασία, ενώ οι Τούρκοι τσιφλικάδες παραμένοντας καραδοκούσαν να ακριβοπουλήσουν τη γη τους. Και πράγματι, Έλληνες από πολλά μέρη άρχισαν να καταφθάνουν στις νέο - απελευθερωμένες περιοχές.
Ο πρώτος πληθυσμός του ελληνικού Καζακλάρ χωρίζεται, ανάλογα με το γεωγραφικό διαμέρισμα από το οποίο προέρχονται οι κάτοικοι, σε τέσσερα σύνολα:
Οι Θεσσαλοί
Από τα χωριά του Ολύμπου
Από τα χωριά της επαρχίας Ελασσόνας
Από τον Τύρναβο
Οι Δυτικομακεδόνες
Από το χωριό Μπουρμπουτσικό
Από διάφορα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας.
Οι Ηπειρώτες
Οι Πελοποννήσιοι (Αρκάδες)
Έτσι, με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, δημιουργήθηκε ένα κεφαλοχώρι με πληθυσμό 1038 κατοίκους. Στα χρόνια που ακολούθησαν η περιοχή παρουσιάζει μια «πανσπερμία» πληθυσμών, οι οποίοι πολλαπλασιάζονται με ραγδαίους ρυθμούς, ενώ σήμερα πια ο Αμπελώνας είναι μια σύγχρονη πόλη, λειτουργική και συνεχώς εξελισσόμενη, με ανεπτυγμένη εμπορική και πολιτιστική κίνηση, καλαίσθητο οικιστικό και φυσικό περιβάλλον και όμορφους χώρους αναψυχής.
Η μετονομασία του Καζακλάρ σε Αμπελώνα και η σφραγίδα της Κοινότητας.
Οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στον Αμπελώνα μετά το 1881 κράτησαν την τούρκικη ονομασία Καζακλάρ. Αυτό συνέβη ως το 1927, οπότε ο Νομάρχης της Λάρισας αποφασίζει τη μετονομασία. Με έγγραφό του κάλεσε τους δημοδιδασκάλους, τους επιστήμονες, τα διάφορα σωματεία και άλλους φορείς να προτείνουν ονόματα. Αυτοί φαίνεται ότι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του, γιατί την 1-2-1927 ο πρόεδρος της Κοινότητας και τα μέλη του Κ.Σ. συνεδρίασαν για το νέο όνομα του Καζακλάρ. Από τα δελτία - καταστάσεις με τα ονόματα που πρότειναν οι λόγιοι, όπως αποκαλούνται οι μορφωμένοι, το Κ.Σ. ξεχώρισε για έγκριση τις εξής ονομασίες:
1ον Καλλιθέα
2ον Καλλονή γιατί εκφράζουν την ομορφιά της φυσικής θέσης
3ον Αίγλη
4ον Αμπελών -> Λόγω της μεγάλης έκτασης που καταλαμβάνουν τα αμπέλια
5ον Νεάπολις -> Γιατί η κοινότητα αποτελούνταν από νέους κατοίκους, αποίκους απ' όλη την Ελλάδα
6ον Πτελέα ή Πτελεών -> Όνομα που συνδέεται με το φυσικό περιβάλλον, αφού υπήρχαν πολλά αυτοφυή καραγάτσια.
Εντύπωση προκαλεί, ωστόσο, το γεγονός ότι δεν προτάθηκε κάτι σχετικό με τη Φάλαννα, διότι ξέρουμε ότι παλιότερα οι ντόπιοι κάτοικοι διεκδικούσαν με επιμονή αυτή την ονομασία, όπως φαίνεται και στα σχετικά με τη σφραγίδα έγγραφα.
Το όνομα «Αμπελώνας» που επιλέχτηκε από την κεντρική διοίκηση έμελλε να ορίζει στο μέλλον την ιδιαίτερη πατρίδα μας.
Η πρώτη σφραγίδα της Κοινότητας παρίστανε μια φάλαινα, το κήτος που έβγαζε νερό! Γύρω από τη σφραγίδα έγραφε «Κοινότης Καζακλάρ». Μας κάνει εντύπωση αυτό και αναρωτιόμαστε: Ποια η σχέση ενός μικρού χωριού με το θαλάσσιο κήτος στη μέση του κάμπου; Προφανώς πρόκειται για σύγχυση. Οι Καζακλαριώτες νόμιζαν ότι η αρχαία Φάλαννα, της οποίας τα ερείπια βρίσκονταν στην περιοχή, πήρε αυτό το όνομα από το κήτος φάλαινα. Δεν πρέπει όμως αυτό να μας ξαφνιάζει, όταν αναλογιστούμε ότι την ίδια εποχή (1881) το Δημοτικό Συμβούλιο του Τυρνάβου πρότεινε ως έμβλημα της σφραγίδας τον Κένταυρο Χείρωνα, που δε σχετίζεται άμεσα με την περιοχή.
Τη σφραγίδα με τη φάλαινα τη συναντούμε και μετά το 1927, παρότι τη χρονιά αυτή αλλάζει η ονομασία του χωριού, μόνο που στη σφραγίδα, στη θέση του κύκλου που έγραφε «Κοινότης Καζακλάρ», γράφτηκε «Κοινότης Αμπελώνος» ενώ η φάλαινα παρέμεινε.
Πηγή
Katerina Vougioukli
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.